In 2017 had bijna een op de vijf jongeren in het voortgezet onderwijs emotionele problemen. Dat blijkt uit het laatste rapport van het vierjaarlijkse HBSC-onderzoek onder jongeren van 12 tot en met 16 jaar (2018). In 2009 waren dit er een op de zeven jongeren. Niet alleen emotionele problemen, maar ook angst en depressie bij jongeren komt steeds vaker voor. In 2018 zegt ruim 5 procent van de jongeren van 12-18 jaar voor minstens zes maanden in het afgelopen jaar een depressie te hebben gehad. Ten opzichte van 2014 zijn dat ruim twee keer zo veel jongeren die met een depressie kampen. Onder jongeren van 16-20 jaar zegt 10 procent depressief te zijn (CBS 2019). Ook in deze leeftijdscategorie is er ten opzichte van 2014 sprake van een forse stijging. Toen had, naar eigen zeggen, 6,5 procent minstens zes maanden last van een depressie. Door emotionele problemen kun je tijdelijk in een dip raken. Als je niet tijdig wat aan je dip doet, kan deze overgaan in een depressie. Een depressie houdt in dat je een langere periode last hebt van ernstige somberheidsklachten. Een depressie is dus eigenlijk een ernstige variant van een dip.
Kenmerkend voor een depressie is rusteloosheid, somberheid, een verminderd gevoel van eigenwaarde en concentratieproblemen. Iemand die depressief is, beleeft nergens meer plezier aan en heeft weinig energie om iets te ondernemen. Bij jongeren wordt een depressie vaak niet herkend omdat zij doorgaans niet het typische gedrag van depressieve volwassenen laten zien. Jongeren met een depressie zijn vaak prikkelbaar en hebben geen lol meer in activiteiten die ze eerder wel leuk vonden. Bij jongeren kan een depressie vaak gepaard gaan met leer- en gedragsproblemen. Daarnaast kunnen jongeren met een depressie klachten hebben die ook voorkomen bij depressieve volwassenen: slaapproblemen, vermoeidheid, boosheid en prikkelbaarheid, verminderde of juist vermeerderde eetlust, angst- en concentratieproblemen, lichamelijke klachten en stemmingswisselingen.
Het aantal depressieve jongeren in de leeftijdscategorie 16-20 jaar is in een korte tijd fors toegenomen. Hoe kunnen we deze toename verklaren? Depressie ontstaat vaak door een combinatie van factoren. Zowel erfelijke eigenschappen, zoals depressiviteit in de familie, als externe factoren waaronder de sociale omgeving spelen hierbij een rol. Een belangrijke externe factor is de 'succesterreur’. Jongeren die al gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van depressieve stoornissen - bijvoorbeeld door genetische aanleg - ontwikkelen sneller een depressie door de hoge ambities en idealen die door de omgeving gesteld worden. Deze 'succesterreur' is een grote stressfactor voor veel jongeren. Sociale media hebben hier ook een aandeel in; het maakt het nog makkelijker om jezelf te vergelijken met anderen.
Achtergronden:
Onderzoek Stress, EenVandaag, 2014.
Jongeren over sociale media, Centraal Bureau voor de Statistiek, 2015.
Schermgebruik en blauw licht: omvang van blootstelling en relatie met slaap, RIVM, 2017.
HBSC 2017 rapport, Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland, 2018
Smartphones binnen het gezin, Academie voor Media en Maatschappij, 2017
Heb jij last van FOMO: ‘Fear of Missing Out’?, Gezondheidsnet, 2018.
Verminderen gebruik van social media vermindert eenzaamheid en depressie, GGZnieuws, 2018.
Depressie onder jongeren, Centraal Bureau voor de Statistiek, 2019.
Mentaal Vitaal is een website van het Trimbos-instituut met veel informatie over angst en depressie (aanrader!).
All posters copyright © Stichting Jeugdsport | Sellingnet Stimuleringsfonds. All rights reserved. You have the right to distribute the copyrighted work for non-commercial purposes and without modification. Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International Public License.